Bruksizm

 

Bruksizm - przyczyny przypadłości i leczenie bruksizmu

Bruksizm to choroba o podłożu neurogennym. Polega na nadmiernym zaciskaniu zębów wskutek zbyt mocnego, bezwiednego napinania i kurczenia mięśni żwaczy (czyli mięśni odpowiedzialnych za żucie). Przyczyny tej choroby nie do końca są rozpoznane, ale wiąże się ją z przewlekłym stresem lub nadmierną wrażliwością na stresujące sytuacje. Siły wyzwalane na powierzchniach żujących u pacjentów z bruksizmem są nawet kilkakrotnie większe od tych działających podczas normalnych procesów gryzienia i żucia, może to prowadzić do poważnych uszkodzeń. Czasem ludzie z bruksizmem nawet nie są świadomi swojego zachowania w ciągu snu. Mogą zgrzytać zębami dosłownie przez całą noc i nie wiedzieć, że to robią. Jest to problem, z którym zmaga się wiele osób i nie należy bagatelizować objawów bruksizmu,bo może to mieć poważne konsekwencje.

W dzisiejszych czasach ambitni, zaangażowani, żyjący w ciągłym pędzie, skoncentrowani na sukcesie ludzie są na dobrej drodze do tego żeby cierpieć na bruksizm.

Objawy bruksizmu

Mięśnie zaciskają się bezwiednie, często w nocy, czyli wtedy, gdy się odpoczywa i teoretycznie powinny być zrelaksowane. Początkowymi objawami bruksizmu są:

• zgrzytanie zębami w nocy,
• ból w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego (czyli w okolicy ucha),
• trudność w pełnym otwarciu ust, zwłaszcza rano, po wstaniu,
• bolesność, odczuwana rano, np. przy jedzeniu śniadania,
• bolesność przy dotykaniu policzków,
• ból karku, głowy,szczęk często po przebudzeniu.
• zaburzenia w produkcji śliny przez gruczoły ślinowe;
• Nadwrażliwość zębów, ból pod wpływem kontaktu z gorącym zimnym lub kwaśnym pożywieniem
• Zauważalne ukruszenia i starcia brzegów siecznych zębów
• Pojawiające się żółte plamki na powierzchniach żujących trzonowców, świadczące o erozji szkliwa
• zaburzenia w produkcji śliny przez gruczoły ślinowe;
• Zmieniający się w kwadratowy zarys twarzy z powodu rozbudowanych mięśni żwaczy
• trzaski w stawach skroniowo-żuchwowych podczas ziewania czy gryzienia jabłka

U niektórych osób występuje tylko jeden objaw, np. zgrzytanie zębów, u innych kilka lub wszystkie z wymienionych.

Nieleczony bruksizm po kilku latach prowadzi do wielu patologii. Pierwsza sprawa to aspekt estetyczny: bruksizm prowadzi do ścierania się zębów, które stają się znacząco krótsze. Zaburza to proporcje wysokości do szerokości zębów. Możliwe jest też ich rozchwianie. Dochodzi też do zmiany rysów twarzy, która staje się spłaszczona i nie wygląda to dobrze,a w samym stawie zwyrodnienia prowadzą w końcu do ograniczenia jego ruchomości.

Ponadto zgrzytanie zębami stanowi problem społeczny, ponieważ może wywołać zaburzenia snu u partnerów śpiących w tym samym łóżku.

To że nadmierne zaciskanie mięśni ma aż tak wyniszczający wpływ na zęby i staw skroniowo-żuchwowy jest wynikiem specyficznej budowy mięśni żuchwy, tzw. żwaczy. Są trzy pary tych mięśni, są one bardzo silne, zwarte i krótkie. Ta budowa, a także dźwignia, którą tworzą, decydują o ich bardzo silnym nacisku, który wynosi u zdrowego człowieka ok. 100 kg, a w bruksizmie jeszcze więcej.

 

Czynnikami predysponującymi do zgrzytania zębami mogą być:

• predyspozycje genetyczne;
• nieprawidłowe kontakty na źle wyprofilowanych wypełnieniach;
• zakażenia pasożytnicze;
• nadmierny stres i nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych;
• zaburzenia lękowe: fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne czy zaburzenia z dawnej kategorii nerwic;
• nawykowe, długotrwałe żucie gumy lub żucie jednostronne.

 

Jak leczyć bruksizm?

Leczenie bruksizmu może być wieloetapowe i wielospecjalistyczne. Dlatego bardzo ważna jest współpraca lekarza stomatologa z neurologiem, psychologiem,fizjoterapeutą.Istnieje szeroki wachlarz technik i form pomocy jak m.in.

• stosowanie szyn relaksacyjnych,
• psychoterapia
• toksyna botulinowa(botoks)

Jednym z etapów leczenia nieprawidłowego zwarcia szczęk jest nałożenie tzw. szyn relaksacyjnych – przezroczystych nakładek na zęby, które uniemożliwiają ich zaciskanie. Nakładka, wykonana przez stomatologa na zamówienie po pobraniu wycisku jest nasuwana na zęby górne i chroni je przed tarciem o zęby dolne. Szyna relaksacyjna o odpowiedniej grubości zapobiegnie przeciążeniom stawu i dalszemu ścieraniu zębów. Dzięki niej mięsień jest w jakiś sposób odciążony, bo nawet przy grubości 1,5 - 2 mm położenie żuchwy względem szczęki nie jest już takie same, jak do tej pory, a co za tym idzie - mięśnie nie są już tak napięte.

Przy nadmiernej rozbudowie mięśni żwaczy wykonuje się iniekcje z botoksu.

Toksyna botulinowa (botoks). Metoda, która na co dzień stosowana jest w gabinetach medycyny estetycznej do wygładzania zmarszczek, sprawdza się także doskonale w leczeniu bruksizmu. Toksyna botulinowa paraliżuje mięśnie, dzięki temu nie napinają się. Preparat podaje się precyzyjnie w jedną parę mięśni żwacza. Dużym plusem zabiegu jest to, że działa wybiórczo (nie ma działania ogólnoustrojowego, jak w przypadku tabletek). W czasie zabiegu wykonuje się 3-4 wkłucia w policzek z każdej strony i problem znika na kilka miesięcy (do pół roku). Potem wskazane jest powtarzanie zabiegu co pół roku przez 2-3 lata, wówczas istnieje szansa na odzwyczajenie mięśni od tak intensywnego zaciskania.

 

Zaleca się również ćwiczenia relaksacyjne mięśni twarzy i szyi

Lecząc bruksizm należy spróbować zmienić tryb życia: joga, medytacja, spacery. Warto spać przy otwartym oknie, kłaść się spać najpóźniej o godzinie 23, aby 4-5 krotnie wprowadzić się podczas snu w fazę REM, która najlepiej regeneruje organizm. I absolutnie zrezygnować z zabierania laptopów czy komórek do łóżka.

Można skierować pacjenta na badania pod kątem nietolerancji pokarmowych. Nadwrażliwość na określone produkty wywołuje szereg objawów bardzo obciążających organizm (m.in. bóle brzucha, bóle głowy, problemy ze skórą, biegunki, zaparcia, otyłość). Pojawia się stres organizmu oraz jego zakwaszenie, na co bardzo często reagujemy bruksizmem.

Zaleca się wykonanie badań laboratoryjnych gospodarki mineralnej – niedobory pewnych związków mogą mieć wpływ na napięcie i stres (m.in. suplementacja magnezem).

 

Bruksizm (zwłaszcza u dzieci) to częsty objaw inwazji pasożytów. Dlatego przed przystąpieniem do leczenia zaleca się także badania w tym kierunku.

Skorygować zgryz, a w przypadku wady zaproponować terapię, która polega na: ustawieniu prawidłowym szczęki względem żuchwy oraz uporządkowaniu zębów w triadach.

Skontrolować dopasowanie plomb i uzupełnień protetycznych, które także mogą deformować zgryz. Podobnie jak braki zębowe i wędrówki zębów z powodu ubytków w uśmiechu. Rozwiązaniem jest odbudowa brakujących zębów w poszczególnych strefach zgryzu, co normalizuje pracę stawów skroniowo-żuchwowych.

W przypadku dzieci zachęcamy do kontaktu z stomatologiem dziecięcym.